De Britse arts en psycholoog Edward de Bono introduceerde in 1967 een nieuwe manier van denken genaamd ‘lateral thinking’. Het Engelse woord lateral is afgeleid van het Latijnse woord ‘latus’ dat zijkant betekent. We denken dus langs de zijkant. Klinkt een beetje gek of niet?
Wat is lateraal denken?
In de traditionele manier van denken hebben we een probleem en zijn we op zoek naar een oplossing. Het patroon dat we in ons hoofd schetsen, gaat als het ware lineair. Onze denkwijze gaat direct van probleem naar oplossing.
We gaan hierbij recht op ons doel af met een duidelijk begin en een eind, ook wel logisch nadenken genoemd. Er wordt voornamelijk gefocust op wat het meest voor de hand liggend is. Het nadeel hiervan is dat we niet bezig zijn met andere potentiële oplossingen die wellicht veel beter zijn.
Als we de andere ingevingen wel een kans geven en ons creatief denken de vrije loop laten gaan, kunnen hele andere ideeën ontstaan. Dit wordt lateraal denken genoemd en is een manier van denken waarin problemen vanuit een andere invalshoek worden bekeken. Met lateraal denken kan men makkelijker ideeën bedenken die tot innovatieve producten of processen kunnen leiden.
Oefening 1: De zes denkhoeden van De Bono
Een veel gebruikte manier om het lateraal denken te stimuleren is om met de zes denkhoeden van Edward de Bono aan de slag te gaan. In deze oefening bekijk je eenzelfde probleem vanuit 6 verschillende kanten, oftewel de zes denkhoeden. Het doel van deze oefening is om elkaar beter te begrijpen, creativiteit en openheid te verhogen en meer focus binnen het team te creëren.
Deze oefening kun je met meerdere personen uitvoeren en is tijdens een vergadering of het brainstormen goed toe te passen. Iedere persoon krijgt een denkhoed toegewezen en benadert het idee vanuit dat oogpunt. De hoeden zijn:
- Witte hoed: analytisch denken
Je gaat uit van de objectieve informatie en baseert je op feiten en cijfers.
- Rode hoed: emotioneel denken
Je reageert emotioneel en gaat uit van je gevoel en intuïtie.
- Zwarte hoed: kritisch denken
Je ziet alleen de beperkende kanten.
- Gele hoed: optimistisch denken
Je bekijkt het vanuit de mogelijke kanten.
- Groene hoed: vrij denken
Je bent creatief en alles is mogelijk.
- Blauwe hoed: beschouwend denken
Je houdt het proces in de gaten en controleert de gang van zaken.
Deze oefening stimuleert creativiteit, omdat je via andere invalshoeken denkt. Zo krijg je andere inzichten en dat werkt perspectiefverrijkend. Ook zul je merken dat je meer gevoel krijgt voor het schakelen naar andere manieren van denken. Zo kun je je dus beter inleven in de denkwijze van een collega en andersom. Daarnaast brengt deze denkoefening ook meer structuur aan in de sessie. Doordat je gedwongen wordt om een bepaalde manier te denken, hoef je niet met andere zaken bezig te zijn.
Oefening 2: provoceren
Een andere techniek is de provocatie – terugdenkmethode. Deze methode om het laterale denken te activeren, is bedacht door Edward de Bono, het creativiteitsbrein achter lateraal denken.
De provocatie – terugdenkmethode is een techniek om anderen uit hun comfortzone te halen door ze als het ware met radicale en onhaalbare ideeën of gedachtegangen te provoceren.
Het is namelijk vaak lastig om zomaar ineens op goede ideeën te komen en door een bepaald statement te maken, wordt er een reactie uitgelokt. Dit geprovoceerde statement zal waarschijnlijk te radicaal zijn om te realiseren, toch kan dit wel leiden tot het opbrengen van haalbare ideeën die bijdragen aan het gewenste doel.
Oefening 3: reformuleren
Een andere manier om het lateraal denken te activeren is door problemen anders te formuleren. Bijvoorbeeld, je merkt dat de verkoop van trainingen terugloopt. Het probleem ‘we verkopen te weinig’, kun je ook formuleren als ‘ons aanbod is niet breed genoeg’ of ‘ons bereik is niet groot genoeg’. Probeer met creative problem solving nauwkeurig te ontdekken wat het werkelijke probleem is.
Het gevolg hiervan is dat je jezelf ertoe dwingt om het probleem vanaf een andere kant te bekijken en meer oplossingsgericht te werk te gaan.
Oefening 4: mindmap
De laatste manier om lateraal denken te stimuleren is door een mindmap te maken. Hier start je met het opschrijven van het onderwerp en daaromheen zoek je associërende woorden. Het doel van een mindmap is om brainstormen en creatief denken te stimuleren. Doordat je dingen opschrijft, maak je het visueel en zal je zien dat je beter zal onthouden wat relevant is voor het vinden van een oplossing.
Wil je jezelf trainen in het lateraal denken?
Ga aan de slag met het bedenken en beantwoorden van raadsels en cryptogrammen. Hierdoor word je gestimuleerd om met een andere kijk naar alledaagse dingen te kijken.
