Er bestaan verschillende manieren om creativiteit te stimuleren. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan Design Thinking, lateraal denken en creative problem solving. Op de laatstgenoemde wordt in dit blog dieper ingegaan.
Wat is creative problem solving?
Onverklaarbare fouten, niet werkende producten en systemen die op hol slaan of onjuiste orders doorgeven. Kortom; mogelijkheden voor verbetering, we hebben er allemaal wel eens mee te maken. Vaak is kennis van zaken nodig om de achterliggende problemen op te lossen.
Toch is het in sommige gevallen lastig om duidelijk vast te stellen wat de oorzaak van het probleem is. Creative problem solving, oftewel creatieve probleemoplossing, kan dan juist goed van pas komen, want deze techniek kun je gebruiken zonder dat er eerst een duidelijke probleemstelling is. Sterker nog, je kunt deze techniek toepassen om erachter te komen wat de daadwerkelijke probleemstelling is, die is namelijk niet altijd voor de hand liggend.
Creative problem solving (CPS) is een veelgebruikte techniek om innovatieve ideeën te bedenken, te concretiseren en daarmee problemen op te lossen. Creativiteit komt goed tot zijn recht als het resulteert in een innovatie. De stappen van CPS zijn makkelijk toepasbaar en kennen weinig structuur in vergelijking met andere probleemoplossingstechnieken. Daardoor kan iedereen zijn eigen invulling aan deze techniek geven.
Creative problem solving heeft verschillende voordelen. Het vermogen om je aan te passen aan veranderingen wordt vergroot. Zo kun je sneller inspelen op kansen en risico’s. Ook geeft het een boost aan innovatie en groei. Door veel en verschillende ideeën te generen, benut je eerst het mogelijke potentieel alvorens je naar een snelle oplossing gaat.
De 4 kernprincipes van creative problem solving
Creative problem solving kent vier kernprincipes:
- Divergerend en convergerend denken moet in evenwicht zijn.
Het is bij creatief denken essentieel om divergerend en convergerend denken te balanceren. Divergeren van ideeën is het bedenken van vele ideeën of de huidige onbewuste kennis onderzoeken. Convergeren aan de andere kant is het maken van een shortlist met ideeën die haalbaar zijn en verder geconcretiseerd kunnen worden. Zo kan er daadwerkelijk een oplossing voor het probleem worden gevonden.
- Benader problemen alsof het vragen zijn.
Door problemen als vragen te benaderen, ben je eigenlijk steeds je brein aan het stimuleren om ideeën te genereren. Vragen stellen bevrijdt je gedachtes van het vastzitten in het probleem en laat je kijken naar de mogelijkheden.
- Focus op “Ja, en” in plaats van “Nee, maar”.
Het woord “maar” ontkracht meteen wat er daarvoor gezegd is en zorgt ervoor dat creativiteit wordt geremd. Het is beter om het woord “en” te gebruiken, dat werkt juist stimulerend en mensen voelen zich gehoord, waardoor een omgeving waarin creativiteit wordt bevorderd.
- Stel het beoordelen van ideeën uit.
Tijdens een brainstorm houdt men zich vaak niet aan de brainstorm spelregels. Zo wordt in de meeste gevallen al meteen een keuze gemaakt of het idee haalbaar is voordat deze verder is uitgewerkt. Op basis van het eerste oordeel wordt verder gedacht. Dit kan juist je creatieve gedachtegang belemmeren en beperken, omdat je jezelf limiteert. Ideeën die op het eerste oog niet haalbaar lijken, kunnen immers met verdere ontwikkeling tot een geschikte innovatie leiden.
Aan de slag met creatiever problemen oplossen
Wil jij aan de slag gaan met creative problem solving? In slechts drie eenvoudige stappen kun je vandaag al creatiever problemen oplossen.
Stap 1. Creëer een fictief probleem
Je kunt creativiteit stimuleren door een fictief probleem te verzinnen en deze vervolgens innovatief op te lossen. Hieronder staat een simpel voorbeeld uitgewerkt:
- Bedenk een ongewenst verschijnsel (UDP – undesired phenomena)
Stel je voor. Je hebt een organisatie en een medewerker komt structureel te laat voor de daily stand-up.
- Ga vooruit in de tijd en vraag je af waarom dit een probleem is.
In dit geval kan dit een probleem zijn, omdat het team niet kan beginnen met de daily stand-up. Hierdoor missen ze kostbare werktijd en het eindresultaat komt in de problemen, kan zo wel waarde geleverd worden?
- Ga terug in de tijd en vraag je af hoe deze UDP heeft kunnen ontstaan.
Hoe komt het dat deze medewerker structureel te laat is? Zo kan je er onderzoeken achter komen dat er geen faciliteiten dicht bij zijn woonplaats zijn om op tijd op werk te komen.
2. Maak een tijdlijn
In de drie boven genoemde stappen hebben we nu een kleine tijdlijn benoemd:
- Medewerker heeft geen faciliteiten om op tijd op werk te komen.
- Daardoor kan de daily stand-up niet van start gaan.
- Met als vervolg dat de planning van iedereen in de problemen komt en het doel niet behaald wordt.
3. Neem actie
Als het probleem duidelijk is en er bestaat een geschikte oplossing, is de kunst deze zo behapbaar mogelijk te maken. Dit doe je door er kleinere brokken werk van te maken. Voer de eerste stap uit en implementeer het in de praktijk. Zo kan je nieuwe informatie op doen en deze vervolgens bij vervolgstappen gebruiken.
Om het divergeerproces goed uit te voeren kun je gebruik maken van verschillende technieken:
- Brainstorming
Brainstormen kan goed helpen bij het bedenken van verschillende creatieve ideeën. Daarnaast zijn er verschillende brainstormtechnieken die toegepast kunnen worden.
- Mindmapping
Een mindmap kan ook heel goed gebruikt worden om vele ideeën op papier te zetten. De mindmap is eigenlijk een visualisering van hoe je brein op bepaalde ideeën is gekomen.
- Alternate worlds
Om creatief een probleem op te lossen kan het ook helpen om het probleem vanuit een ander perspectief te bekijken. Het is goed om je af te vragen hoe een ander dit probleem ziet en hoe hij of zij tot een geschikte oplossing zou komen.
In het kort
In dit blog hebben we het gehad over wat creative problem solving is. Deze manier van het oplossen van problemen is handig om uit te vinden wat het échte probleem is en hoe je dit oplost. Deze manier is redelijk vrij van structuur. Er zijn echter wel een paar principes waar je je aan moet houden: divergeren en convergeren moet gelijk zijn, formuleer vragend, “ja en” staat boven “nee maar”, en ideeën beoordelen gebeurt pas op het einde. Zelf aan de slag gaan met creative problem solving en dit eerst te oefenen kan met het bedenken van fictief probleem en dit aan de hand van het hierboven beschreven stappenplan op te lossen.
