Bij het doorlopen van een innovatie-proces kom je als eerste in de idee- en prototype fase het onderdeel ‘concept’ tegen. Dit is een belangrijk onderdeel van het geheel en soms zelfs de hele reden of uitkomst van een innovatie-proces. Het concept waar het hier over gaat is vaak in de vorm van een abstract idee of beeld van iets. Hiermee wordt een oplossing, object of gedachte, zonder te veel detail benadrukt. Ze zijn vaak bedoeld om verdere productontwikkeling vorm te geven. Het kan echter ook gebruikt worden voor communicatie of proces-verbeteringen. Van eenvoudig tot complex, concepten zijn er in verschillende gradaties. De nadruk ligt in ieder geval altijd op een globale of ruwe uitwerking welke pas in een latere fase verfijning kent.
In dit artikel gaan we dieper in op waarom een goed concept zo belangrijk is en geven we je een handige template mee waar je direct mee aan de slag kunt.
In dit blog lees je:
Waarom een goed concept zo belangrijk is
Concept-gebruik zorgt voor aanzienlijke verbeteringen bij productontwikkeling. Een aantal voordelen zijn:
- Klantwaarde verbetering: Het concept is gebaseerd op inzichten uit de eerdere empathie- en onderzoeksfase en dus gericht op de gebruikersproblemen en (latente) behoeftes.
- Er is op voort te bouwen: Het is een illusie te denken dat je een first-time-right-concept kunt ontwikkelen. Concepten zijn altijd bedoelt om op voort te bouwen (itereren) naar aanleiding van constructieve feedback van de doelgroep.
- Verbetert de samenwerking met stakeholders: Dankzij een visuele vorm van communicatie zullen doelgroepen, stakeholders, teamleden en andere belanghebbenden beter samenwerken en co-creëren.
Bij innovatieprocessen zijn ze vaak uitgewerkte ideeën die mogelijk de oplossing bieden voor een bepaald vraagstuk. Deze is altijd geënt op het specifieke probleem van de belangrijkste doelgroep en de (latente) behoefte van deze doelgroep. Het geeft idealiter een visuele presentatie weer van het gekozen idee, en dit is een zeer belangrijke stap om daadwerkelijke te kunnen valideren of het concept aanslaat. Zo voorkom je productimplementatie die de doelgroep niet bereikt en onnodige doorontwikkeling.
Daarnaast leer je juist vroegtijdig wat wel werkt en dat geeft de mogelijk voort te bouwen op je idee. Een goed concept heeft de volgende kenmerken:
- Spreekt voor zich: Het moet in de eerste plaats voor zich spreken. Het is begrijpbaar en laat duidelijk zien wat bedoeld wordt.
- Het is tastbaar of visueel: Dit kunnen foto’s, schetsen, prototypes, storyboards of mock-ups zijn. Ook digitaal is er steeds meer mogelijk. In ieder geval moet het zo objectief mogelijk over komen zodat feedback ook objectief is.
- Vernieuwend: Een concept benadrukt met name de vernieuwing. Het gaat namelijk om het later testen van het concept. Concepten of conceptonderdelen waarvan je eigenlijk al weet dat het wel/niet werkt hoef je niet op deze manier uit te werken.
Concept Definitie Canvas als handige, ondersteunende tool
Aangezien de uitwerking allesbepalend is vanuit de gestelde kaders, kan de Concept Definitie Canvas een zeer handig hulpmiddel zijn. Een Concept Definitie Canvas ondersteunt bij het uitzetten van de fundamentele kaders voor het uitrollen van een innovatie-concept. Dit versterkt de creativiteit en het innovatief vermogen van het team.
Print onderstaande Concept Definitie Canvas op groot papier uit en hang deze aan de muur. Zorg voor post-it’s en pennen en natuurlijk een team met wie je dit proces tezamen aanvliegt.
Stappenplan voor een duidelijke Concept Definitie
Stap 1: Informatie verzamelen
Verzamel informatie voor het uitzetten van kaders. Belangrijke aspecten die je wilt achterhalen zijn:
- Persona: pak de User Persona Map erbij en vul deze in of itereer op een verouderde versie.
Download hier de User Persona Map. - Focuszone: omschrijf de focuszone van de klantreis, ofwel Customer Journey. De optionele focuszones/fases zijn: bewustwording, overweging, actie, gebruik, behoud.
- Sprintvragen: beschrijf de sprintvragen waarop je antwoord wilt krijgen.
- Hypothese: stel een hypothese vast om je aanname te valideren.
- Experiment vereisten: bepaal de eisen waaraan het experiment moet voldoen.
- Langetermijndoel: benoem wat het doel is voor de komende twee jaar.
- Disruptie: geef visueel een inschatting van de mate waarmee je ontwrichtend wilt zijn. In dit blog lees je wat disruptieve innovatie inhoudt.
Stap 2: Inzichten opschrijven en invullen
Schrijf de inzichten op post it’s en plak deze in het juiste vakje in het canvas.
Stap 3: Itereer
Wellicht kom je tot nieuwe ontdekkingen over een eerdere vraag bij het beantwoorden van een nieuwe vraag. Verschuif de post-it’s steeds naar waar ze het meest relevant zijn.
Het concept uitwerken
Nu je alle voorbereidende informatie en kaders transparant hebt, kun je de fase van het uitwerken ingaan. In aanloop naar het daadwerkelijke concept zijn eerst een aantal opwarmers nodig. Het creatieve brein moet namelijk geactiveerd worden en de black box van ideeën is nooit direct transparant.
Een goede tip is om het eerste idee altijd te challengen. Vaak zijn dit lineaire of reeds bestaande oplossingen, maar innovatie vereist altijd nieuwe soluties. Dus: doe bijvoorbeeld de Lightning Demo’s, Crazy 8 of andere visuele werkvormen waarbij het doel is niet meteen tot het gouden concept te komen maar juist eens de vergaarbak in te duiken. Welke nieuwe inzichten komen tot stand?
Voor de daadwerkelijke conceptuitwerking kun je het best grote vellen papier en kleinere vellen blanco papier beschikbaar stellen. De grote vellen dienen als passe-partout en de kleinere vellen als schilderij van het concept. Vaak wordt met 3-conceptonderdelen gewerkt.
Zorg daarbij altijd voor een pakkende titel en losse post-it’s ter illustratie van het concept. Zoals eerder benoemd, is het doel zoveel mogelijk het concept voor zich te laten spreken, dus beperk te veel tekst.
Een concept maakt elk teamlid eerst individueel. Zo creëer je een aantal concept-ideeën en kun je als team (m.b.v. dot-voting) stemmen op het conceptidee waar jullie op willen voortbouwen. Dat kan er dus zo uit komen te zien:
Bij het stemmen is het heel belangrijk om de Concept Definitie Canvas er weer bij te pakken en na te gaan of de concepten inderdaad nog passen binnen de gestelde kaders. Dit zijn ook de criteria die het stemmen makkelijker maken: hoe mooi iets ook is uitgewerkt, het moet wel relevant zijn en passen binnen de innovatie-principes.
In het kort
Kortom, een concept is een kernidee dat tijdens innovatieprocessen ontstaat in de idee- en prototypefase. Het vormt een abstracte oplossing, gericht op gebruikersproblemen/behoeften en dient als basis voor verdere ontwikkeling. Goede concepten zijn visueel, tastbaar, innovatief en duidelijk. Ze verbeteren klantwaarde, samenwerking met stakeholders en productontwikkeling dankzij iteraties en constructieve feedback. Een Concept Definitie Canvas helpt kaders te stellen voor conceptcreatie, zoals persona’s, focuszones en hypotheses. Teams creëren concepten individueel, stemmen via dot-voting, en zorgen dat ideeën binnen gestelde kaders passen.
