Innovatie is dichterbij dan je denkt! Redenen vinden waarom innovaties niet lukken of niet van de grond komen, is vaak makkelijker dan gewoon aan de slag gaan. Als je rondkijkt, zul je zien dat we als Nederlanders eigenlijk al ontzettend innovatief bezig zijn. Dat is niet alleen in bedrijven, maar zeker ook overheden en andere publieke dienstverleners terug te vinden.
Voorbeeld 1: Praten met stoplichten
Nederland loopt voorop wat betreft technologie van verkeerslichten. Waar je vroeger nog een heel rondje moest wachten tot jouw licht eindelijk groen werd, ook al was er midden in de nacht verder niemand op straat, springt het licht nu vaak al automatisch op groen als het merkt dat er een auto nadert. Met zogenaamde lussen in het wegdek – en fietspaden – weet het stoplicht of er verkeer is en daarop wordt afgestemd welk licht op groen springt. Ideaal!
Op het moment dat van meerdere kanten verkeer komt, heb je daar niet zo veel meer aan. Je zult dan alsnog moeten wachten tot je aan de beurt bent. Op zich geen punt, maar wanneer je een ambulance bent en haast hebt om je patiënt naar het ziekenhuis te vervoeren of een megavrachtwagen die een speciaal onderdeel vervoert, wil je het liefst zo soepel mogelijk door kunnen rijden.
Het Nederlandse bedrijf Recognize heeft een app ontwikkeld waarmee voorrang bij stoplichten aangevraagd kan worden. Zo kunnen speciale vervoerders soepel doorrijden, wat gunstiger is voor alle verkeersdeelnemers. Dit kon alleen ontwikkeld worden doordat de Nederlandse infrastructuur voorloopt in technologie.
Voorbeeld 2: Online overheidsdiensten
Online inloggen met DigiD voelt wellicht als iets vanzelfsprekends. Logisch, want de methode om online in te loggen bij overheidsinstellingen bestaat al bijna 20 jaar. Die mogelijkheid ligt echter aan de basis van heel wat andere innovaties, waardoor communicatie met de overheid, zorg(verzekeringen) en andere instanties heel wat eenvoudiger is geworden.
Kun je je nog herinneren hoe je vroeger belastingaangifte moest doen op papier? Een boekwerk aan formulieren moest (correct) worden ingevuld en opgestuurd naar de Belastingdienst. Daar moest alles vervolgens met de hand verwerkt worden. Dat vergde aan beide kanten heel wat denkwerk, zeker voor de gemiddelde burger die relatief weinig kennis heeft van belastingzaken.
Door je online op een veilige manier te kunnen identificeren en de huidige mogelijkheden voor online tools, kun je nu op een relatief eenvoudige manier belastingaangifte doen. Je doorloopt een programma, dat al veel zelf heeft ingevuld, zet wat extra vinkjes en bevestigt nog eens met je DigiD dat je akkoord bent. Heel wat eenvoudiger dan dat papierwerk van vroeger. Leuker konden ze het niet maken, wel makkelijker.
Maar ook gedurende het jaar heb je profijt van DigiD. Denk aan de Berichtenbox, waardoor je van verschillende instanties geen brieven meer hoeft te ontvangen – en dus ook geen brieven meer kwijt kunt raken. Eenvoudig en snel je rijbewijs verlengen door ‘m bij een fotograaf te laten scannen en 10 minuten later – ingelogd via DigiD – met iDeal je verlenging te betalen. Je hoeft alleen nog naar het gemeentehuis om je nieuwe rijbewijs op te halen. Hoewel je vaak hoort over trage en gefaalde IT-projecten, is onze overheid toch al heel wat verder dan je denkt. Gelukkig!
Voorbeeld 3: Disruptie in de reiswereld
Misschien wist je het niet, maar ook Booking.com is een Nederlands bedrijf! Door vraag en aanbod in de reisbranche op een eenvoudige manier samen te brengen, hebben ze die wereld totaal veranderd. Waar je voorheen naar een reisbureau ging of rechtstreeks contact op moest nemen met een hotel, kun je nu in één oogopslag alle mogelijke accommodaties op alle mogelijke locaties zien en vergelijken.
Met haar online platform heeft Booking.com een totaal nieuwe dimensie toegevoegd aan het boeken van een verblijf. Door daar ook het boeken van vluchten, huurauto’s en uitjes aan toe te voegen, bieden ze een volledige reis aan via één platform. En net als Uber en Airbnb, faciliteren ze alleen het vraag en aanbod: ze beheren geen enkel hotel, auto of vliegtuig zelf.
Deze disruptieve innovatie kent echter ook een keerzijde. Wanneer je de eerste in een markt ben, heb je een unieke positie en faciliteer je vooral de concurrentie tussen aanbieders op je platform. Hier kun je voor een periode van profiteren, maar op den duur verschijnen er vergelijkbare platforms, waardoor zul je zelf ook moeten gaan concurreren. Daarnaast komt er meestal ook meer regelgeving om de hoek kijken. Hun bekende “We hebben nog één kamer vrij” leus mocht dan ook niet zomaar meer gebruikt worden.
Voorbeeld 4: Spin-offs van universiteiten
Nederlandse Universiteiten zijn een geweldige katalysator voor (jonge) entrepreneurs. Zeker de technische universiteiten kunnen er wat van. TU Delft heeft bijvoorbeeld diverse spin-offs ter wereld gebracht waarvan producten nu door de ruimte vliegen of hebben gevlogen. De oprichter van het eerdergenoemde Booking.com (Geert-Jan Bruinsma) studeerde aan de Universiteit Twente en ook de Technische Universiteit Eindhoven kan er wat van. Door studenten met gesubsidieerde projecten aan te moedigen om met innovaties te komen, ontstaan er jaarlijks nieuwe bedrijven.
Eén van die Eindhovense spin-offs is Avular. Het bedrijf gaat als een raket met modulaire robots. Ze begonnen met industriële drones, die werden ingezet bij inspecties van plekken waar je niet makkelijk bij kunt, zoals bruggen. Dat hebben ze een paar jaar geleden eerst teruggebracht naar de kern: het brein van de drone. En vanuit dat brein zijn ze modulair weer op gaan bouwen, waardoor ze nu met één en dezelfde techniek autonome robots kunnen ontwikkelen voor vrijwel elke situatie.
Een recente casus is de inspectie van schoorstenen. Je kunt daar zelf in klimmen, er een cameraatje in hangen of Sinterklaas om een rapport vragen als hij cadeautjes komt brengen. Avular heeft ervoor een autonome robot ontwikkeld waarin ze verschillende modules, die ze eerder al voorandere toepassingen ontwikkelden, in hebben kunnen combineren. Je kunt je voorstellen dat dergelijke modulaire technologie aan de basis kan staan voor verschillende andere, misschien zelfs sociale innovaties.
Voorbeeld 5: De Eindhovense lampen
Zeg je Nederlandse innovatie, dan zeg je Eindhoven. Eind 19e eeuw heeft Gerard Philips een boost gegeven aan de industriële ontwikkeling in Eindhoven. Wat begon als een gloeilampenfabriek is al snel uitgegroeid naar een wereldwijd imperium dat heel, maar dan ook echt heel breed producten heeft ontwikkeld. Je kunt je misschien beter afvragen wat Philips níet ooit heeft gemaakt.
Philips is het meest bekend van het brede scala aan huishoudelijke producten en producten voor de gezondheidszorg waar vele innovaties voor in de zorg zijn gelanceerd. Maar ook Philips heeft diverse spin-offs gecreëerd. Denk aan Signify, het bedrijf achter de slimme Philips Hue lampen, chiponderdelen fabrikant NXP en chipmachinefabrikant ASML. De chips van bijna elk product dat we dagelijks gebruiken, zijn gemaakt met een machine van ASML.
Daarnaast zijn door Philips verschillende producten en technologische innovaties uitgevonden. Ze bezitten daardoor tienduizenden octrooien en meer dan 100.000 modelrechten. Eén van hun medewerkers, Mark Johnson, heeft zelfs meer dan 500 patenten op zijn naam staan. Eén daarvan heeft onder andere de eerste iPods mogelijk gemaakt. Philips lijkt sowieso ook iets met muziek te hebben: zowel het cassettebandje als de CD zijn door Philips uitgevonden.
Nog meer Nederlandse innovaties...
Dagelijks kom je in aanraking met innovaties of gebruik je producten, diensten en technologieën die ooit innovatief waren. Eén aanzienlijk deel daarvan is “gewoon” Nederlands. Van radicale innovaties met technologieën zoals WiFi (Victor Hayes, 1997) en Bluetooth (Jaap Haartsen, 1994) tot de letterkaart bij de opticien (Herman Snellen, 1861), brandweerslangen (Jan & Nicolaas van der Heyden, 1673) en de effectenbeurs (VOC, 1602): Nederlanders zijn ontzettend innovatief. Als onze voorouders met innovaties konden komen, kun jij het zeker!
