Bij het opstarten van een innovatieproces komt veel kijken. Innovatie komt namelijk niet zomaar uit de lucht vallen. Het vergt veel tijd, planning en resources om een nieuw product op de markt te brengen. Om dit proces succesvol te voltooien, is het goed om innovatiemanagement te hanteren. Hoe houd je grip op de voortgang die plaatsvindt tijdens het op de markt brengen van je nieuwste innovatie?
Wat is innovatiemanagement?
Goed innovatiemanagement staat aan het roer van hoe een organisatie zich gedraagt op de markt. Het is zeker niet iets dat onderschat moet worden. Innovatie is belangrijk voor elk type organisatie dat relevant wil blijven op de markt. Innovatiemanagement heeft een overkoepelende rol in het coördineren, plannen, bijhouden en uitvoeren van het innovatieproces. Daarnaast zorgt het ervoor dat de benodigde resources aanwezig zijn, de strategie is bepaald en stimuleert het een cultuur die innovatie bevordert.
Innovatiemanagement speelt ook een grote rol buiten de ontwikkeling van het product. Een innovatiemanager, zoals iemand binnen innovatiemanagement wordt genoemd, houdt zich ook bezig met de samenwerking tussen verschillende teams; van R&D tot sales tot finance. Alle afdelingen zijn betrokken bij een innovatieproces. Deze teams werken meestal gelijktijdig aan de innovatie. Om dit in goede banen te leiden en ervoor te zorgen dat de iteraties waardevol en afgerond zijn, is hier een overkoepelende invloed voor nodig.
Een andere belangrijke rol binnen het innovatiemanagement is die van de Innovatie Facilitator. De Innovatie Faciliator faciliteert het innovatieproces en kan daarin verschillende rollen op zich nemen. Bijvoorbeeld observeren, trainen, verbinden, motiveren, coachen of als gespreksleider dienen. Welke rol wordt ingenomen hangt af van de situatie. Daarnaast is het iemand die de samenwerking in goede banen leidt, de teamdynamiek activeert, gelijkwaardigheid borgt, en creativiteit en lef aanwakkert. Vanuit een holistisch perspectief weet hij/zij wanneer in te zoomen en uit te zoomen, nieuwe werkvormen en onderwerpen aan te dragen, time management te borgen en aan te voelen wanneer door moet worden gegaan of juist meer verdieping nodig is. De Innovatie Facilitator brengt de noodzakelijke beweging van een team in gang en onderhoudt deze.
Waarom is innovatie belangrijk?
Voordat we ingaan op welke taken bij innovatiemanagement horen, lichten we eerst toe waarom innovatie belangrijk is. Het thema innovatie speelt bij veel bedrijven een steeds belangrijkere rol. Hoe blijf je anders de concurrentie voor?
Met innovatie houd je je als bedrijf relevant voor je bestaande klanten en trek je nieuwe klanten aan. Hierdoor kun je een betere marktpositie innemen en meer waarde leveren. Bij het ontwikkelen van nieuwe producten of diensten, onderscheiden we vier soorten innovatie: incrementeel, disruptief, radicaal en behoudend. Elk van deze innovaties heeft een andere insteek op de markt wat betreft impact en nieuwigheid.
Belangrijke taken die horen bij innovatiemanagement
Hieronder vind je een overzicht van de meest voorkomende taken die het innovatiemanagement op zich neemt. Taken die veel voorkomen rangeren van het bepalen een innovatiestrategie tot aan het risicobeheer.
Het bepalen van een innovatiestrategie.
Zoals bij elk innovatieproces het geval is, is het goed om vooraf vast te stellen hoe je de innovatie vorm wilt geven. Door enige structuur aan te brengen, maak je een kader voor hoeveel impact de innovatie op de markt heeft. Dit biedt structuur en houvast voor de verdere stappen in het iteratieve innovatieproces. Op een goede innovatiestrategie wordt regelmatig gereflecteerd, meestal tussen de 1-3 maanden. Op deze manier blijf je inspelen op de veranderingen van de markt. Bij het bepalen van een innovatiestrategie is het ook zaak voor innovatiemanagement na te denken over het uiteindelijke doel van de innovatie, zodat deze in lijn ligt met de cultuur van de organisatie.
Het genereren en selecteren van ideeën
Een belangrijke taak van innovatiemanagement is het faciliteren van een cultuur van toegankelijke ideeëngeneratie. Door het genereren van ideeën te stimuleren, raken medewerkers meer gemotiveerd en durven ze sneller hun ideeën te delen tijdens een brainstorm. Daarnaast houdt innovatiemanagement toezicht bij het selecteren van ideeën, waarbij er niet alleen gekeken wordt naar de haalbaarheid, risico’s en impact van de innovatie, maar ook naar de relevantie van de innovatie. Zo wordt er daadwerkelijk een oplossing voor het probleem gezocht.
Innovatieontwikkeling
Tijdens innovatieontwikkeling houdt je als innovatiemanagement supervisie op de voortgang van de ontwikkeling van het low-fi prototype. Onthoud dat ze geen actieve rol spelen in het ontwikkelen van het product of de service en dit volledig overlaten aan de experts.
Risicobeheer
Het risicobeheer is een belangrijke taak waar innovatiemanagement gedurende het gehele innovatieproces mee bezig is. Vanaf het eerste moment speelt risico een rol. Risico’s die op kunnen optreden zijn uiteenlopend van concurrentie tot wet- en regelgeving tot financiële tegenslagen. Het innovatiemanagement is nodig voor het vaststellen, beoordelen en minimaliseren van de risico’s.
Projectbeheer
Als management is het belangrijk ervoor te zorgen dat het innovatieproces volgens planning verloopt, de middelen beschikbaar zijn, de verschillende afdelingen worden aangestuurd en onderlinge afspraken tot stand komen. Kortom, dat de innovatiestrategie wordt gehanteerd en bijgestuurd waar nodig.
Het stimuleren van een innovatiecultuur waarin een innovatie-mindset groeit
Naast de operationele taken van het innovatiemanagement is het ook zaak dat zij een innovatie-mindset creëren binnen de teams en de organisatie. Waarin het gestimuleerd wordt om met ideeën te komen en hier ook vorm aan te geven. Daarnaast is het geaccepteerd om fouten te maken, want hier kan juist van geleerd worden. Om een innovatieve organisatie te worden zijn er 5 belangrijke vaardigheden in de cultuur:
- Associëren
- Ondervragen
- Observeren
- Experimenteren
- Netwerken
Evaluatie en prestatiemeting
Een innovatieproces is niet compleet zonder evaluatie. Bij een kortcyclisch innovatieproces gebeurt dit na elke iteratie, zodat er lering uit wordt getrokken. Daarnaast is het goed dat er bepaalde prestatiemetingen worden gedaan om te controleren of de gewenste effecten ook zijn gehaald. Dit gebeurt onder andere met OKR’s (Objective Key Results).
Innovatiemanagement in de praktijk
Innovatie, en met name radicale innovatie, komt het best tot zijn recht wanneer dit vanuit een pull-mechanisme ontstaat. Het pull-mechanisme trekt de latente behoeftes van de consument aan. Dit betekent dat de klant zich onbewust is van de behoefte, maar dat het wel degelijk een toegevoegde en nuttige waarde heeft.
Een model dat vanuit het pull-mechanisme en marktgericht is, is het Lean Start-up model. Met het Lean Start-up model wordt een poging gedaan een gat in de markt te vinden en daarbij de resources en tijd zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Het doel is het vinden van de beste customer-fit.
In de basis gaat het Lean Start-up model uit van een continu leerproces waarin aannames worden gedaan over de wensen van de klant en deze voortdurend worden getest en gevalideerd. Zo wordt de innovatie goed afgestemd op de wensen van de markt en wordt niet veel tijd verspild in het ontwikkelen van iets dat niet werkt of niet gewenst is. Met een continue build-measure-learn loop worden eventuele risico’s vroegtijdig gesignaleerd en geminimaliseerd.
Het Lean Start-up model heeft bewezen effectief te zijn, omdat het zich richt op het identificeren van de beste ‘fit’ tussen een innovatief idee en de marktvraag. Door voortdurend te leren en te experimenteren, minimaliseert het model verspilling van middelen en tijd, waardoor innovatie efficiënter en effectiever wordt. Het benadrukt de noodzaak om aannames te valideren en biedt een gestructureerde aanpak om risico’s te beheren. In een wereld waarin verandering en concurrentie constant evolueren, biedt het Lean Start-up model organisaties de flexibiliteit en adaptieve mindset die nodig is om te gedijen in dynamische marktomgevingen. Het succes ervan ligt in de focus op voortdurende verbetering en klantgerichtheid, wat resulteert in innovaties die echt waarde toevoegen voor zowel bedrijven als hun klanten.
In het kort
Innovatiemanagement is van onschatbare waarde voor organisaties vanwege zijn vermogen om gestructureerd en doelgericht innovatie te stimuleren. Het biedt een duidelijk kader voor het coördineren van alle aspecten van het innovatieproces, van strategische planning tot ideeëngeneratie en risicobeheer. Innovatiemanagement zorgt ervoor dat er voldoende aandacht wordt besteed aan het identificeren van nieuwe kansen en het ontwikkelen van innovatieve oplossingen. Het bevordert ook een cultuur van creativiteit en samenwerking binnen organisaties, wat essentieel is voor het aantrekken en behouden van klanten, het behouden van concurrentievoordeel en het stimuleren van groei. Kortom, innovatiemanagement is de sleutel tot het blijven evolueren en gedijen in een snel veranderende omgeving.
